Facebook is een leuk medium. Je komt op één plaats op veel plekken en je ontmoet er veel mensen met wie het al dan niet leuk praten of discussiëren is. Ik leer er ook mijn mening te formuleren en weer te geven wat ik vind, zonder anderen op hun tenen te trappen. Niet dat dat altijd lukt, maar een misverstandje is zo opgehelderd en een smoeltje hier en daar helpt ook mee

Onlangs dook er weer ergens de kennelijk algemeen aanvaarde stelling op dat korte verhalen geen markt hebben. Ik las het, las de argumenten en de zekerheid waarmee de stellingen werden weergegeven en dacht: tijd om wat mythes te ontkrachten.

Want er is markt voor korte verhalen. Ook voor Nederlandstalige verhalen. En ook voor Nederlandstalige verbeeldingsliteratuurverhalen. Ik verdien er immers iedere maand geld mee.

Wat is een kort verhaal?

Hier ga ik kort over zijn. https://nl.wikipedia.org/wiki/Kort_verhaal

Mythe 1: Korte verhalen worden niet gelezen

Dankzij tienduizenden downloads op Smashwords en Amazon weet ik dat korte verhalen worden gelezen.  Ongetwijfeld zijn er downloads die niet worden gelezen, maar ik ken de statistieken niet. Laten we zeggen: de helft. De helft van tienduizenden is … nog steeds erg veel.

En dan nu concreet: het ene verhaal wordt vaker gelezen dan het andere verhaal. Er zijn geen verhalen die nog nooit gelezen zijn. Er zijn wel verhalen die al meer dan 25.000 keer gedownload zijn. En Django’s topper is al meer dan 100.000 keer gedownload.

Mythe ontkracht: korte verhalen worden wel gelezen.

Mythe 2: Korte verhalen worden niet gelezen als ervoor betaald moet worden

Ik hoor nu zeggen: ‘Ja, kunst, die veel gedownloade verhalen zijn gratis.’ Klopt. Maar de betaal-verhalen doen het ook prima. Kwartjeswerk, maar dankzij Smashwords en Amazon ga ik regelmatig naar de schoonheidsspecialiste, ben ik blond en heb ik kunstnagels. En zelfs dan (mijn behoefte is met het klimmen der jaren gegroeid) houd ik ervan over.

Django en ik publiceren sinds 2009 onze e-verhalen op Smashwords. Een paar jaar later zijn we ze ook via Amazon aan de man gaan brengen. Ons inkomen via die websites kent uitschieters naar boven en naar beneden. Met regelmaat verkopen we in ene maand al onze verhalen  in Canada of Frankrijk of Australië. Verre neef, misschien? Of een lezer op vakantie? Maar we kennen ook maanden van nul. Gemiddeld dus genoeg voor de kapper, etc. Waarbij ik wil opmerken dat we in het begin lang zoveel verhalen er niet op hadden staan als nu. Ergo: de begintijd haalt het gemiddelde naar beneden.

Mythe ontkracht: voor korte verhalen wordt door lezers betaald.

Mythe 3: Uitgevers geven geen gedrukte verhalen uit

Niet waar. Fantastische Vertellingen geeft jaarlijks Ganymedes uit. Edge-Zero is een nieuw initiatief. De Splinters van Quasis: lekkere meeneemboekjes. Er verschijnen regelmatig verhalenbundels van auteurs bij grote en kleinere (literaire) uitgeverijen, net als anthologieën. Mijn eigen bundel ‘Wraak op het spoor’ wordt door Zilverspoor uitgegeven en in de diverse verenigingsbladen zoals The Flying Dutch en Wonderwaan worden verhalen gepubliceerd.

‘Ja … maar daar krijgt de auteur niets voor!’

Inderdaad: niet iedere uitgever kan of wil betalen voor verhalen.  Edge-Zero en Quasis betalen in ieder geval wel en ik krijg over mijn bundel keurig de royalty’s uitbetaald van Zilverspoor, net als over ‘Malika’s schildplicht’ bij Quasis.

En vlak de Vlaamse Filmpjes van Uitgeverij Averbode niet uit. € 620,00 in de knip per publicatie.

Mythe ontkracht: er is een betalende uitgeefmarkt voor gedrukte korte Nederlandstalige verhalen.

Mythe 4: Bundels verkopen minder goed …

Minder goed dan wat? Dan losse verhalen? Dan romans? Dat kan zijn. Maar wat vergelijken we dan met elkaar? Om bij mezelf te blijven: ‘Begeesterd’ verkoopt beter dan ‘Wraak op het spoor’, maar met tien euro prijsverschil kun je je ook afvragen of het hem daar niet in zit. En als ik alle verkoop van Smashwords en Amazon bij elkaar optel, heb ik meer verdiend aan de e-verhalen dan aan de bundel, behalve in 2015. Dat jaar heb ik meer verdiend aan gedrukte verhalen (twee Vlaamse Filmpjes en de bundel) dan aan de e-verhalen. Ik vraag me af of dat ook te maken had met een publiceerdip die we op internet hadden: even geen zin met regelmaat een nieuw verhaal erop te zetten, maar dat doet er niet toe.
Minder dan vroeger ... Ja, dat kan. Vroeger lagen er met regelmaat korteverhalenbundels in de winkels. Ik heb ze in mijn boekenkast staan. De bekende M op de rug. En zelfs de HEMA gaf ze uit. Daar heb ik twee lekkere pillen van liggen. Ze worden niet meer uitgegeven, dus in ieder geval niet meer door mij gekocht. Kip en ei?

Gedrukte verhalenbundels verkopen als gedrukte verhalenbundels. Je kunt er ontevreden mee zijn, als uitgever of als auteur. En dat kan reden zijn om er niet aan te beginnen of om ermee te stoppen. Maar stop alsjeblieft met vergelijken met wat dan ook. Ik geef je op een briefje dat appels beter verkopen dan verhalenbundels. Om over peren maar te zwijgen.

Mythe ongeldig verklaard.

Mythe 5: Er is niets aan korte verhalen te verdienen …

Niet waar. Zelfs met niet-publiceren is geld te verdienen: door wedstrijden te winnen. Of er veel of weinig mee te verdienen valt, ligt aan je perspectief. Ikzelf ben dolgelukkig met iedere verkoop, ongeacht in welke vorm die is. Gedrukt, als e-boek, een poster met mijn verhaal op de achterkant … alles telt. Iedere cent telt. Het zijn centen die ik verdien met schrijven.

Of een verhaal, gezien de tijd die het kost om het  te bedenken en te schrijven (dit is voer voor een volgend blog: is er verschil tussen een roman en een kort verhaal?), zichzelf kan terugverdienen tegen advocatenloon, betwijfel ik. Met ‘Flanel’ ben ik goed op weg, maar dat verhaal staat dan ook sinds 2009 op Smashwords.

Er is dus markt voor korte verhalen. Een echte, betalende markt.

Ja, die is er. Maar die markt is net als iedere andere markt: hij moet voorzien worden.

Je moet dus wel verhalen schrijven om ze gepubliceerd te krijgen en verhalen publiceren om ze verkocht te krijgen. Je komt er niet met één verhaal of met één methode. Je moet meedoen aan wedstrijden, zelf boekjes (laten) drukken, verhalen naar uitgevers opsturen én e-boeken ervan maken. Da’s dus werken. Werken om de markt te bereiken.

Maar dan heb je hem ook 

Lang nagedacht of ik dit blog wilde schrijven, uiteindelijk besloten het niet te doen. En toen toch weer wel.

Ik beken .

Toen ik vernam dat JK Rowling een boek onder pseudoniem had geschreven dat in de eerste maanden nauwelijks verkocht (ik verbaasde mij dan wel over dat 'nauwelijks', want van die aantallen zou ik smullen) maar wel heel positieve recensies kreeg, maar dat meteen in de toplijsten terechtkwam toen uitlekte dat zij het had geschreven, dacht ik er het mijne van. Zo ongeveer dit: 'Ja, ja. Verkoopsuccessen gewend, valt het een beetje tegen, laat je je naam uitlekken.'

Een poosje later vernam ik dat JK het advocatenkantoor dat het lek had veroorzaakt, voor de rechter sleepte en in het gelijk werd gesteld. Daar begon het mij te knagen. Natuurlijk, voortbordurend op de ingeslagen weg was het makkelijk denken. 'Nu slaat ze er ook nog een slaatje uit.' Maar ergens snapte ik het niet. Want al die moeite voor een opzettelijk lek, dat vond ik vreemd.

Ik ging mijzelf na. Waarom schrijf ik onder pseudoniem? Waarom zou JK dat hebben willen doen? Ik ging lezen, nadenken en zoeken. De bevestiging kwam van het blog van Kristine Kathryn Rush.

En toen begon het grote schamen.

JK; we kennen elkaar niet. Ik kwam eerlijk waar niet door deel 1 van Harry Potter en heb de rest niet eens geprobeerd te lezen. De films vond ik leuk. Ik heb het succes van je boeken niet begrepen, maar het jou wel gegund en natuurlijk hoop ik dat het mij op een dag ook zo vergaat. Ik werk er hard aan. Jij werkt ook hard. Ik was positief toen ik een totaal ander boek van je in de schappen zag liggen. 'Gelukkig, ze blijft niet teren op Harry Potter, ze schrijft door.'

Het spijt me dat ik meteen oordeelde. Dat ik niet even stil stond bij de moeite die in het nieuwe pseudoniem was gestoken, niet begreep dat je de luwte juist wilde, dacht dat het je om het geld ging. Inmiddels snap ik het wel. En nu spijt het me heel erg voor je dat het is uitgekomen en dat dommerikken zoals ik, die niet verder kijken dan hun jaloerse neus lang is, over je oordelen.

Ik heb besloten niet meer mee te doen aan de PHP. Met pijn in mijn hart, want ik ben een wedstrijdbeest, ook als het op deelnemen aankomt.

Wat vreselijk jammer dat er na de prijsuitreiking van de PHP een beslissing werd genomen door de organisator waar ik absoluut niet achter kan staan. De tweede keer dat ik meedoe en de tweede keer dat het misgaat bij het uitreiken van de prijzen.
In 2008 werd de Tolkien aanmoedigingsprijs niet uitgereikt aan de reglementaire winnaar ervan, dit jaar is de eerste prijs niet uitgereikt aan de reglementaire winnaar ervan. Sterker nog: de hele top tien ligt overhoop. En net als in 2008 werden de reglementen van tafel geveegd onder het mom: 'Die hadden eerder gewijzigd moeten worden.'

Ik speel graag spelletjes. En ik conformeer mij aan de regels. In 2008 stond in de reglementen dat één persoon niet voor hetzelfde verhaal twee prijzen kon winnen. De winnaar van die wedstrijd kreeg toen echter zowel de eerste prijs als de Tolkien aanmoedingingsprijs uitgereikt.
Het werd een rel, helaas. Door mij geïnitieerd, want ik wilde het naadje van de kous weten, ik wilde dat de rechtmatige winnaar zijn prijs zou krijgen. Dat het uiteindelijk goedkwam, was niet te danken aan de organisator. Die stond 'pal' achter zijn beslissing.

Zoals ik al op mijn wedstrijdoverzicht heb aangegeven, ben ik deze PHP reglementair achtste geworden, geen vijfde. In de reglementen stond namelijk dat het laagst gegeven punt van de vijf juryledenpunten niet zou meetellen. Na de prijsuitreiking bleken alle vijf de punten echter te zijn opgeteld. Martijn Lindeboom heeft op het PF-forum gemeld dat de betreffende regel niet in het reglement opgenomen had mogen worden.

Geen mail naar de deelnemers over deze wijziging, een heel stil postje op het PF-forum. Ik vind de beslissing onbegrijpelijk en de manier waarop hij wordt gecommuniceerd onprettig. Daarbij werden subiet de reglementen van 2011 van de website gehaald, waarvan ik ook een naar gevoel in mijn buik kreeg. Het deed me teveel aan 2008 denken.

Ja; ik weet het: het verhaal met de hoogste punten heeft de meeste punten. Maar dat was reglementair niet de winnaar. Ik weet ook dat deze organisator enorm zijn best doet om de PHP naar een hoger plan te trekken en het genre op zijn manier op de kaart te zetten. Hij werkt er hard aan en verenigt mensen en organisaties. Dat Fantastels op de PHP-dag mocht komen praten, vond ik geweldig.

Maar ik kan niet meer meedoen als regels niet worden opgevolgd. Voor mij zijn ze de basis van een wedstrijd.

Open brief aan een vandaal,

Wat ging er door je heen toen je op dinsdag 30 augustus 2011 laat in de middag een lange kras op de portier van Dotje, mijn Lelijke Eendje, zette?

Voelde je trots? Dezelfde trots als ik een paar uur ervoor toen ik haar mocht ophalen uit de spuiterij, alwaar ze een mooi nieuw lakjasje had gekregen, voorzien van klavertjes vier voor geluk?

Voelde je bevrediging? Net zoveel als ik omdat ik na lang sparen en heel veel geploeter in mijn leven eindelijk ertoe was gekomen om Dotje 1966 (special p’eend) te geven wat ze verdiende?

Voelde je waardering voor je werk? Net zoals ik voelde voor de mannen van de spuiterij, die hun stinkende best hebben gedaan om van een oud, heel oud Eendje een kunstwerkje te maken?

Wat ging er door je heen? Zag je haar staan, pakte je in een opwelling een sleutel uit je jaszak en besloot je haar te krassen?

Waarom?

Ik wil niet weten wie je bent. Als ik het te weten kom, sta ik niet voor mijzelf in. Ik heb visioenen van een kaasschaaf over je neus halen, twee keer. Je hebt me boos en verdrietig gemaakt. Als dat je opzet was, is het gelukt. Ik houd van dat Lelijke Eendje. Ze is voor mij een symbool van blijdschap, van geluk, van liefde. Jij hebt dat bekrast en bezoedeld en dat neem ik je kwalijk.

Ik ga haar laten repareren, natuurlijk. Mocht je een bijdrage in de kosten willen leveren, ben je van harte welkom een gesloten envelop met geld door mijn brievenbus te gooien. Anoniem, want zoals gezegd: Ik wil niet weten wie je bent.

Ik weet niet of ik erom moet huilen of lachen, maar de traditionele keten van auteur naar lezer verdwijnt. En rap.
Huilen, omdat ik gek ben op boekenwinkels en boeken. Ik snuffel graag. Ik ben zuinig op mijn boeken. Ik heb te doen met iedereen die erin werkt en zijn baan ziet verdwijnen. De nieuwsberichten liegen er niet om en in de VS rolt alles momenteel al op.
Lachen, omdat er nu kansen zijn voor iedereen: auteurs en lezers. Maar ook omdat ik de nonsens over de oorzaken van het verdwijnen van de keten lachwekkend vind en op zijn zachtst gezegd door de deelnemers eraan over zichzelf afgeroepen.

Men brult dat de e-readers de schuld zijn. Of de ontlezing. Of de auteurs die voor zichzelf beginnen. Of de lezers die illegaal boeken lenen en downloaden. Het is ieders schuld, behalve die van de schuldigen.

Boeken zijn in Nederland al jarenlang te duur. Het is absurd dat een gemiddeld boek rond de € 24,00 moet kosten. Af en toe reken ik terug naar de gulden en dan schrik ik mij het ongansch, zeker als ik daarbij neem dat het fysieke drukken van boeken door de jaren heen alleen maar goedkoper is geworden. Ik koop dus minder boeken dan vroeger, ik zeg het maar eerlijk, omdat ik ze vaak te duur vind.
Dan de keuze: reuze ... beperkt. Dankzij de vaste boekenprijs loont het om een klein aantal boeken per jaar 'bestseller' te noemen en deze zo lang mogelijk (en dus zo goedkoop mogelijk want herdrukken vraagt geen ontwikkelingskosten) in de winkels te laten. Gevolg: een beperkt assortiment. Stap maar een boekwinkel binnen: overal ligt hetzelfde en dat is vaak niet wat ik wil lezen en dus koop ik minder boeken.
En alles enzovoorts, zoals wijlen mijn schoonvader zo prachtig kon zeggen.
Ontlezing bestaat niet. Het is een mythe. Lezers lezen meer dan ooit, vooral op internet. Maar lezers kopen minder boeken omdat ze niet vinden wat ze zoeken en omdat de boeken te duur zijn. En de schakeltjes in de keten zijn daar zelf de hoofdschuldige aan.

Het wordt tijd dat de boel op de schop gaat. Ik wil een vrije boekenmarkt. Ik wil keus uit duizenden titels, waarvan ik zelf wel bepaal of ze kwaliteit hebben en mijn geld waard zijn. Ik wil niet langer dat uitgevers beslissen wat er wel en wat er niet in de markt komt en ik wil al helemaal niet meer dat uitgegeven worden door een uitgever automatisch lijkt te betekenen dat het uitgegeven werk kwaliteit is. Want dat is niet waar! Wat er in de winkels ligt is vaak om te janken. Gunstige uitzonderingen daargelaten, want die zijn er. En van harte gegund. Ik voel mij tegenwoordig dus dubbelblij als ik met een goed boek de winkel verlaat.

En dus snuffel ik meer en meer online. Ik laad mijn pc'tje. Heb (nog) geen e-reader, komt nog wel. Lezen van een scherm is anders dan uit een boek. Maar letters zijn letters zijn woorden en zinnen en verhalen. Hoe dan ook: ik heb leeshonger en ik hunker naar apart, betaalbaar en goed leesvoer. Wie voedt mij?

Fantastels is een merk. Netjes geregistreerd bij het Benelux merkenbureau. Eigenaar van dat merk, via een zakelijke schakel: Ik.

Toen de verhalenwedstrijd in de Denk zat, wilde ik een naam die Nederlands zou klinken, niet bestond en de lading zou dekken. Al Denkstormend met een paar mensen ontstond Fantastels, uit 'fantastische' en 'vertelsels'.

En vanaf het eerste moment dat het woord er was, wist ik dat er geen beter bestond. Googelen leverde toen nul hits op. Moet je voor de lol nu eens doen .

D'r zijn echter altijd mensen die beweren dat ze het woord al kenden of die claimen dat zij er iets mee kunnen doen voor me. En dan wordt het oppassen geblazen, want eenmaal ontdekt door deze aasgieren, vliegen de facturen je om de oren.
Zoals deze.

Een beetje argeloze zou er zo intrappen. En daar rekenen bedrijven als Trademark Selection GMBH op. Het zal ook best wat opleveren. Facturen als deze komen netjes per post aan, dus de porto en het postpapier verdienen ze al dik terug. Ondanks alle waarschuwingen van echte merkregistratiebureaus en Kamers van Koophandel (mmmm ... wat is hier het meervoud? Kamer van Koophandels of Kamers van Koophandel?) trappen bedrijven erin en betalen ze facturen voor diensten die ze nadien exact geleverd krijgen zoals op de factuur gespecificeerd: Opname in een catalogus.

Wie die catalogus vervolgens leest en wat Fantastels er rijker van wordt, vermeldt niemand. Eén ding is echter wel zeker: Ik zou er € 960,00 armer van worden.

In de Kampioen (het blijft een lekker lees-blad) staat een artikel over de OV-chipkaart. Het ding krijgt er (terecht) overwegend van langs. Alleen mensen die dagelijks met het openbaar vervoer reizen hebben er gemak van, maar ook zij zeggen dat het een duur ding is. Het recente uitje met de kinderen naar het centrum van Rotterdam bevestigde dat en dat was dus eens maar nooit weer. Het is goedkoper om door te rijden naar het centrum en je auto binnen en lekker dichtbij te parkeren.

Wat mij opvalt, is dat geen van de gebruikers een nadeel van die kaart opnoemt die voor mij de grootste reden is om er echt niet aan te beginnen: toezicht.

Welke overheid verzint het om een kaart op twee manieren te maken: persoonlijk en duur of anoniem en duurder? Juistem; de controlerende overheid.
Insjekken bij instappen en uitsjekken bij uitstappen: je bent er klaar mee. Wie volgt mij? Waarmee staan die vermaldije apparaten in verbinding waartegen ik mijn chipkaart moet houden? Hoeveel mensen buigen zich op die manier over mijn topografische banen, die toch altijd tamelijk ongestructureerd verliepen?

En de grootste klapper komt nog: Ik word aangekeken of ik een misdadiger ben als ik vertel dat mijn privacy mij lief is. 'Heb je iets te verbergen, dan?' Of, helemaal mooi: 'Ze weten toch wel waar je zit, ze volgen je via je mobiel.'

Zo ver zijn we dus al. We accepteren het controlerend en toezicht oog van de overheid omdat we niets te verbergen hebben en omdat we weten dat we anders wel op een andere manier gevolgd kunnen worden.
Ik heb blijkbaar heel wat te verbergen. Daarom reis ik niet met een OV-chipkaart en laat ik mijn mobielje zo af en toe thuis.

Lekker gevoel: onvindbaar zijn.

... over Alphen aan de Rijn?
Niet ver-van-mijn-bed.

Alphen ligt hier vlakbij. Het Archeon is een geliefd park, om heel veel redenen.

Ik ben zó tegen wapenbezit. Legaal een wapen hebben, bestaat niet. Je kunt er altijd mee schieten.

Een beetje een ver-van-mijn-bed ding; een literair agent. Wijlen Wim Stolk (W.J. Maryson) heeft me wel eens proberen te vertellen wat ik er mogelijk aan zou kunnen hebben, maar het nut ontging me en zijn uitleg deed me alleen maar fronsen.

Wat ik op de Verbeeldingswikia vind, begrijp ik beter. Maar dan nog geloof ik niet dat ik het in mij heb om een ander voor mij te laten onderhandelen, daarvoor vind ik dat onderdeel van zakendoen gewoon te leuk.

Nu ik echter in 'Schrijven magazine', in het artikel: Het einde van de uitgeverij? heb mogen lezen hoe Paul Sebes erover denkt, weet ik het zeker: ver van mijn bed. Héél ver!
Ik citeer: "Wij [=agenten en uitgevers, edit Anaïd Haen] bedenken hoe een boek eruit moet zien, hoe het moet heten, wanneer het gelanceerd wordt, in wat voor oplage, waar het komt te liggen. Dat is al decennia zo. Ik besef wel dat er iets gaat veranderen, maar ik doe dit werk nu twintig jaar, en zóveel is er ook niet veranderd, hoor. Het uiteindelijke uitgeven is nog steeds dat gekut met een rood pennetje in een manuscript. Dat is wat we de hele dag doen."

In mijn manuscripten wordt niet gekut met een rood pennetje. Door niemand. Als dat het werk van een agent is, snap ik waarom mijn weerstand ertegen zo groot is. Daarnaast bedenk ik mijn eigen titels wel en als ik hulp nodig heb met de opmaak en dergelijke, huur ik daar wel iemand voor in.
Voorlopig is dat prematuur, photoshoppen is hartstikke leuk en ik ben best trots op de postzegels die ik bij mijn verhalen maak. Ik noem iedereen die me helpt altijd overal en reken erop dat het netwerken vanzelf de verspreiding van mijn verhalen teweeg zal brengen.
Vroeger of later.